بررسی پدیده إعراب در اختلاف قرائات قرآن کریم

سیر نزول، کتابت و جمع آوری قرآن و ظهور قرائات مختلف بخصوص قرائات دهگانه و قاریان آن یعنی: 1- ابن عامر 2- ابن کثیر 3- عاصم 4- ابوعمرو 5- حمزه 6- نافع 7- کسائی 8- یعقوب 9- ابوجعفر 10- خلف و اعتقاد به نزول قرآن بر«سبعه أحرف» و عدم اثبات تواتر این حدیث در تمام طبقات راویان و خبر واحد بودن آن در منابع حدیثی شیعه از مباحث بررسی شده در این پایان نامه است . در این پژوهش، موضوع نحو و إعراب و جایگاه آن در قرائت قرآن و نقش مکاتب نحوی چهارگانه بصری، کوفی، بغدادی و اندلسی تبیین شده است. همچنین موارد اختلاف قرائات در إعراب فعل مضارع (مرفوع- منصوب- مجزوم)، إعراب اسم (مرفوعات- منصوبات- مجرورات)، نواسخ (أفعال ناقصه- حروف مشبهه بالفعل- لا نفی جنس) و إعراب فعل معلوم و مجهول با وجوه قرائات و قاریان و توجیه قرائات آنها مورد توجه این اثر علمی است. بررسی های این رساله نشان می دهد که ابتدائی بودن خط، عاری بودن مصاحف عثمانی از نقطه و إعراب، تفاوت لهجه ها، إعمال نظر قاریان قرآن و ظهور مکاتب نحوی از جمله عوامل بروز اختلاف در قرائات قرآن است. همچنین مشخص شد که با توجه به نظر برخی از علماء، تفسیر حدیث «سبعه أحرف» بیشتر با لهجه های گوناگون زبان عربی تناسب دارد. بر اساس این تحقیق، اختلاف نظر مکاتب نحوی در مواردی مانند: کاربرد «کان» ناقصه، تامه و زائده، «إنّ، أنّ، لکنّ» مخفّفه و مشدّده ، و«لا» نفی جنس و شبیه به لیس یا نافیه؛ تأثیر مهمی در اختلاف إعراب کلمات در لفظ یا تقدیر و در نتیجه اختلاف قرائات قاریان منسوب به هر مکتب دارد.